پوسیدگی دندان چیست؟

پوسیدگی دندان بیماری عفونی قابل انتقالی است كه با فعالیت میكروبها در سطح دندان آغاز می شود و در ساختمان آن پیشرفت می كند.برای ایجاد پوسیدگی،مواد قندی هم باید در دسترس میكروبها باشد تا عامل خراب كننده ساختمان معدنی،یعنی اسید تولید گردد. در واقع پوسیدگی دندان تخرب بافتهای سخت دندان است.وقتی یك بیماری در اثر فعالیت میكروبها ایجاد می شود آن را بیماری عفونی می نامند و اگر بیماری بتواند از محلی به محل دیگر منتقل شود آنرا بیماری قابل انتقال می گویند.با تعریفی كه از پوسیدگی دندان شد می فهمیم كه پوسیدگی می تواند از یك دندان به سایر دندانها سرایت كند.

نشانه های پوسیدگی:

وقتی دندانی دچار پوسیدگی می شود،ممكن است یك یا چند مورد از علامتهای زیر را داشته باشد:

-تغییر رنگ مینای دندان:در محل پوسیدگی مینا قهوه ای یا سیاه رنگ می شود.

-سوراخ شدن دندان در محل پوسیدگی:گاهی میزان تخریب كم است و فقط با معاینه دقیق مشخص می شود و گاهی مقدار زیادی از دندان از بین می رود ،به طوری كه شخص فكر می كند دندان او شكسته است.

-حساس بودن یا درد گرفتن دندان: در موقع خوردن غذاهای سرد،گرم،ترش و شیرین

-حساس بودن یا درد گرفتن دندان: وقتی كه دندانها را روی هم فشار می دهیم.

-بوی بد دهان: می تواند به علل مختلف ایجاد شود كه یكی از علتهای آن پوسیدگی دندانها است.

-گیر كردن مواد غذایی بین دندانها و پاره شدن نخ دندان: پوسیدگی بین دندانی می تواند باعث گیر كردن مواد غذایی بین دندانها و پاره شدن نخ دندان هنگام استفاده شود.

مكانیسم ایجاد پوسیدگی:

دندانها در حفره دهان قرار دارند،در این حفره بیش از چندین نوع میكروب بطور دائم مشغول فعالیت اند امروزه كاملا مشخص شده است كه پلاك دندانی دربروز پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه نقش مهمی را ایفا می كند.پلاك میكروبی یك توده بی رنگ،چسبنده و غیر قابل رویت است كه از تجمع انواع میكروبها و سلولهای موجود در دهان تشكیل می شود.این پلاك روی سطوح مختلف دندانها مانند طوق دندان،فواصل دندانها و شیارهای سطح جونده تشكیل می شود.چنانچه این پلاك از سطوح دندانها برداشته نشود می تواند باعث ایجاد پوسیدگی و بیماری لثه گردد بعضی از میكروبهای دهان به سهولت و با سرعت مواد قندی ناشی از مصرف مواد غذایی را به اسید تبدیل می نمایند.
مطالعات نشان می دهد كه پس از مصرف هر وعده غذا در اثر تخمیر باقیمانده مواد غذایی درسطوح مختلف دندان برای مدتی حدود ۲۰ دقیقه در دهان اسید تولید می شود چنانچه یك فرد طی شبانه روز سه وعده غذا مصرف نماید،حدود ۱ ساعت در دهان او اسید بوجود می آید و اگر فردی در بین سه وعده غذایی از مواد غذایی دیگر استفاده نماید در ۲۴ ساعت نزدیك به ۲ ساعت بزاق دهان اسید خواهد داشت.
در صورت ایجاد پوسیدگی دندان بیمار بایستی برای درمان آن به دندان پزشك مراجعه نماید.عدم توجه بیمار به این مساله باعث می شود كه پوسیدگی بتدریج پیشرفت نموده و میكروبهای موجود در آن پالپ دندان(عصب دندان) را تحریك نموده و آن را ملتهب و عفونی نمایند.

علل پوسیدگی دندان:

برای پوسیدگی دندان علل گوناگونی ذكر شده است.مانند میكروبها،مواد قندی،پلاك دندانی،جنس و وضع قرار گیری دندانها،كمیت و كیفیت بزاق،انواع غذاهای مورد استفاده و عوامل عمومی و ارثی.

اما بطور كل می توان گفت چهار عامل اصلی در ایجاد پوسیدگی دندان نقش موثر دارند:

-پلاك میكروبی و فعالیت میكروبی پلاك روی سطح دندان.

-مواد قندی موجود در غذا كه در اختیار پلاك قرار می گیرند.

-مستعد بودن سطوح دندان و ضعیف بودن آن در برابر اسید.

-مقاومت شخص و زمان كافی برای ایجاد پوسیدگی.

بدیهی است كه حذف هر یك از عوامل چهار گانه فوق امكان بروز پوسیدگی را كاهش داده و یا از بین می برد.

پیشگیری از پوسیدگی دندان:

-مسواك زدن دندانها توسط مسواك مناسب به روش صحیخ در مدت زمان مناسب برای حذف پلاك میكروبی.

-استفاده از نخ دندان وهان شویه هایی كه توسط دندانپزشك تجویز می شوند.

-عدم استفاده از دخانیات

-استفاده از فلوراید با روش های مختلف و زیر نظر دندانپزشك

-پوشاندن شیارهای سطح دندان(فیشورسیلانت)براتی جلوگیری از گسترش پوسیدگی

-پر كردن پوسیدگی دندان به منظور جلوگیری از پیشرفت آن

مراجعه منظم به دندانپزشك برای مراقبت از وضعیت دهان و دندان